Airbnb-topman: 'Overtoerisme in steden als Amsterdam is blijvend verleden tijd'

Het was de eerste maand van de coronapandemie. Airbnb keek aan tegen een verlies van $1 mrd door geannuleerde boekingen. ‘Reizen zoals we dat kennen, is voorbij’, verklaarde ceo Brian Chesky. In een vliegtuig stappen, zei hij, was voorlopig niet iets wat consumenten graag zouden doen. Veilig zou voorop staan bij het maken van reisplannen, in plaats van leuk.

Nu is het een paar maanden later, en zijn visie is in grote lijnen niet veranderd. Maar wat klonk als een bijna apocalyptische voorspelling heeft plaatsgemaakt voor een meer genuanceerde kijk op hoe het fenomeen reizen aan het evolueren is – niet aan het sterven.

‘Sommige dingen zullen terugkomen, andere niet’, zegt Chesky op de vraag naar wat reizen zal inhouden als het coronavirus geen bedreiging meer is. ‘Er komt een dag dat er meer wordt gereisd dan ooit. Maar dan zal het er wel anders uitzien.’ Onder de dingen die zullen zijn verdwenen: overtoerisme, zakenreizen en, in mindere mate, airmiles. Ook voorziet Chesky de opkomst van nieuwe, meer gevarieerde bestemmingen.

Onwaarschijnlijke comeback

Het is een cruciale tijd voor Chesky en zijn bedrijf. Airbnb heeft de zomer afgesloten met een onwaarschijnlijke comeback. Na een afname van het aantal boekingen met 90% en een verlies van $400 mln in het tweede kwartaal volgde in de maand juli een stijging van 22% van het door klanten uitgegeven bedrag ten opzichte van een jaar eerder. Bovendien kondigde Airbnb zijn beursgang aan.

‘Op 8 juli boekten gasten meer dan een miljoen toekomstige overnachtingen’, zegt Chesky. ‘Dat was de eerste keer in vier maanden – sinds 3 maart – dat we dat aantal haalden.’ (Ter vergelijking: het aantal van een miljoen is ongeveer het gemiddelde aantal verkopen in de eerste negentig dagen van 2019. In die periode verkocht Airbnb in totaal 91 miljoen overnachtingen.)

Dat betekent niet dat Airbnb uit de gevarenzone is. Uit gegevens van het bedrijf blijkt dat reizigers bijna twee keer zoveel verblijven boeken in afgelegen gebieden als vorig jaar. Maar de verhuur van woningen in stedelijke gebieden – de belangrijkste markt voor Airbnb – gaat nog steeds moeizaam. Voor alle trips die geboekt werden voor het recente Labor Day-weekend in de Verenigde Staten ging slechts 20% naar stedelijke gebieden. Vorig jaar was dat 40%.

Andere trends die af te leiden zijn uit statistieken van Airbnb zijn dat het huren van een verblijf voor een langere periode nog steeds in trek is, ook na de zomervakantie, en dat trips in opkomst zijn die slechts een paar dagen van te voren worden geboekt – geen wonder gezien de onvoorspelbaarheid van reisadviezen en -beperkingen over de hele wereld.

Enorme revolutie

Maar Chesky heeft ook veel te vertellen over de toekomst van reizen dat minder rechtstreeks in cijfers kan worden gevat. Volgens hem zijn we getuige van een ‘enorme revolutie’ die het aanzien van reizen voor altijd verandert. ‘Er zijn mensen die verwachten dat de wereld terugkeert naar hoe zij was. Maar verandering beweegt zich altijd vooruit, niet achteruit.’

De reissector valt in twee delen uiteen, schetst Chesky. Het onderscheid zit niet zozeer in reisbeperkingen, als wel in het potentieel voor binnenlands toerisme. Neem de Verenigde Staten, Frankrijk of het Verenigd Koninkrijk. ‘Die landen zijn enorm groot, en ook populaire bestemmingen. Zij krijgen minder toeristen van over de grens, maar zien een grote toename van reizen in eigen land.’

Daar tegenover staan delen van Zuidoost-Azië en het Caribisch gebied. Deze bestemmingen moeten het hebben van mensen die er naartoe vliegen. ‘Er is geen grote vraag naar vakantieoorden op de Bahama’s onder mensen die op de Bahama’s wonen.’

Duitsland is een ander voorbeeld. ‘Zij hebben een heel sterke economie, maar Duitsers gaan meestal op vakantie naar een ander land. Daardoor doet Duitsland het niet zo goed als bijvoorbeeld Frankrijk, waar er veel meer bestemmingen zijn die ook door Fransen worden geboekt. Dat is in elk geval wat uit onze gegevens blijkt.’

Blijvender dan mensen denken

Bestemmingen die afhankelijk zijn van toeristen die er alleen per vliegtuig kunnen komen, moeten dus op korte termijn hun economie minder afhankelijk maken van toerisme. Aan de andere kant zullen voorheen minder populaire bestemmingen die in de buurt van grote steden liggen, het voorlopig goed blijven doen. Maar op de lange termijn is er winst voor iedereen, betoogt Chesky. Dat toeristen zich verspreiden over een groter aantal bestemmingen, in plaats van zich concentreren op een beperkt aantal populaire plaatsen, is volgens de Airbnb-baas ‘blijvender dan mensen denken’.

‘Voorheen was het zo dat de overgrote meerderheid naar een handvol steden ging. De grote, befaamde wereldsteden’, zegt Chesky, die New York, Venetië en Amsterdam als voorbeelden noemt. Dat overtoerisme is verleden tijd, denkt hij. Niet alleen zijn deze bestemmingen minder toegankelijk voor toeristen uit andere landen, ook willen mensen nu natuur en ruimte in plaats van een drukke stad.

‘De geest is uit de fles’, zegt Chesky. ‘Mensen ontdekken kleinere steden, nationale parken, ze raken gecharmeerd van het buitenleven, en realiseren zich dat er nog veel meer bestemmingen te ontdekken zijn. Dit is een onomkeerbare trend.’

Voorheen waren twintig steden samen goed voor de meerderheid van alle boekingen via Airbnb. Nu heeft geen van deze steden een groter aandeel dan 2% in het totaal aantal boekingen. In plaats daarvan verspreiden consumenten zich bijna evenredig over duizenden kleine en landelijke bestemmingen. Dat is een kans voor Airbnb, dat meer dan genoeg huizen op het platteland in zijn aanbod heeft – ook in gebieden die voor grote hotelketens niet interessant zijn.

Niet het einde van de stad

Wat betekent dat voor steden? ‘Dit is zeker niet het einde van de stad’, zegt Chesky. ‘Dit is wat er zal gebeuren: de komende Jaren zullen mensen wegtrekken, en de prijzen zullen dalen. Dan komt er een nieuwe generatie die ontdekt dat steden leefbaarder en betaalbaarder zijn geworden, en dat zal waarschijnlijk leiden tot een renaissance.’ Hoe lang dat gaat duren? Drie tot vijf jaar, schat Chesky – minimaal. ‘Hoe groter de stad, des te langer het herstel volgens mij zal duren.’

Op de lange termijn ziet Chesky vooral problemen voor de zakelijke reissector. Dat zal ook Airbnb voelen: het boekingsplatform presenteert zichzelf al jaren als een gemakkelijke en goedkope optie voor bedrijven en zakenreizigers.

‘Ook wanneer de wereld de pandemie onder controle krijgt, zal het zakelijke reizen niet meer worden wat het was’, zegt Chesky. Werken op afstand is normaal geworden, dus mensen hebben minder reden om in het vliegtuig te stappen. Voor de reisbranche is dat slecht nieuws: vliegtuigmaatschappijen en hotelketens halen van oudsher het leeuwendeel van hun winst uit zakelijk reisverkeer. Net als, in mindere mate, Airbnb. En als bedrijven niet voor hun reizen betalen, sparen consumenten geen airmiles en hotelpunten meer. ‘Dus dat hele loyaliteitsgebeuren verandert ook.’