Johan van Heerde, redactie economie, Trouw, 1-8-2018
 

Bijna niemand verwacht dat de groei van het toerisme in Amsterdam zal stilvallen. En dus probeert de stad de drukte te managen.

Voor elke inwoner van Amsterdam zijn er verspreid over het jaar zeker tien hotelgasten in de stad, vakantieverhuur via bijvoorbeeld Airbnb niet meegerekend. Dit jaar meren er 187 zeecruiseschepen af in Amsterdam, doen bijna tweeduizend riviercruises de hoofdstad aan en brengen tienduizenden bussen groepen toeristen naar de stad. En dan zijn er nog de dagjesmensen. Het centrum van Amsterdam zucht en zweet onder de drukte die volgens deskundigen de komende jaren zal blijven toenemen.

"De groei van het toerisme in Amsterdam is de afgelopen jaren behoorlijk hard gegaan", zegt Jeroen Slot, hoofdonderzoeker bij Onderzoek, Informatie en Statistiek (OIS) van de gemeente Amsterdam. "Sommige bezoekersstatistieken namen met wel tien procent toe."

De Amsterdamse Ombudsman Arre Zuurmond kraakte afgelopen weekeinde het beleid op het gebied van toerisme in Amsterdam en waarschuwde voor de drukte die daardoor ontstaat. "Het bestuur heeft bewust na de economische crisis het toerisme gestimuleerd, maar is vergeten om ook weer op de rem te trappen en aanvullende maatregelen te nemen." De gevolgen daarvan zijn nu dagelijks merkbaar in de stad en zorgen volgens hem 's avonds voor onveilige situaties.

'Er zijn steeds meer mensen met tijd, geld en belangstelling voor Amsterdam'

De noodkreet van Zuurmond was lang niet de eerste waarschuwing. De voorlaatste kwam van onderzoeks-bureau McKinsey, in december. Dat signaleerde dat het centrum van Amsterdam overvol raakt en vergeleek Amsterdam met 67 andere wereldsteden. Op de kaart waarop de resultaten in beeld werden gebracht, kreeg Amsterdam op het gebied van dichtheid en intensiteit de meest alarmerende kleur toebedeeld.

Om het tij te keren zette de gemeente in op het spreiden van toeristen, over de stad en naar andere trekpleisters. Maar die moeite lijkt weinig te hebben opgeleverd. "Spreiding blijkt niet gemakkelijk. Natuurlijk gaan toeristen met mooi weer naar het strand of de Zaanse Schans. Maar het grootste deel bezoekt, zeker 's avonds, de Amsterdamse binnenstad. Dus neemt de druk op de openbare ruimte alleen maar toe", zegt Slot.

We hebben een inschattingsfout gemaakt, gaf directeur van Amsterdam Marketing Frans van der Avert toe in Het Parool. Zijn organisatie onderschatte in 2012 de gevolgen van culturele injecties in de stad (zoals de heropening van het Rijksmuseum) en de groei van goedkoop vervoer en accommodaties. Inmiddels is een overnachting in Amsterdam vergeleken met andere steden duur, maar een vliegticket naar Schiphol kost soms slechts een paar tientjes.

"Er zijn steeds meer mensen met tijd, geld en belangstelling voor Amsterdam", zegt Slot. "Goedkoop reizen speelt een belangrijke rol in de groei van het toerisme in Amsterdam."

Om Schiphol te ontlasten wil het kabinet vakantievluchten vanaf 2020 verplaatsen naar het nieuw te openen Lelystad Airport. Deskundigen betwisten of dat met het oog op de drukte in de hoofdstad gewenst is. Toerisme-expert Stephen Hodes vindt bijvoorbeeld van niet. "Willen we al die extra vakantievluchten richting Amsterdam of doen we dat gewoon niet?"

Ook lector citylogistiek aan de Hogeschool van Amsterdam Walther Ploos van Amstel waarschuwt: "Lelystad moet geen hub worden waar horden toeristen goedkoop naartoe kunnen vliegen. Dat Schiphol wordt ontlast, is goed, maar we moeten ervoor waken dat het aantal vakantievluchten na de opening van Lelystad niet stijgt."

Zelf ontvluchtte Ploos van Amstel een half jaar geleden de binnenstad; hij verhuisde. "Ik houd van mensen en gezelligheid. Maar als de drukte je privéleven raakt, dan ga je. Er kwam een taxistandplaats voor mijn deur en in de straat was er sprake van illegale verhuur aan toeristen. Toerisme brengt misschien veel opbrengsten met zich mee, maar mijn buurt was mijn buurt niet meer."

Intussen doet de gemeente wel meer om de drukte te 'managen'. Er is een hotelstop, verhuur via het onlineplatform Airbnb wordt beperkt, grote groepen met een reisleider worden uit de stad geweerd en touringcars mogen niet meer stoppen in het centrum. Volgens Slot kunnen deze maatregelen effect hebben. "Maar voorlopig lijkt het er niet op dat de groei van toerisme in de stad stilvalt."